Một cách để xác định một nơi nào đó trên trái đất là dùng hai số gọi là vĩ độ và kinh độ. Khi bạn viết hai số này, bạn phải dùng các ký hiệu đúng để người khác biết được chính xác nơi bạn đang nói. Vĩ độ và kinh độ được tính bằng cách dùng các đường thẳng song song và vuông góc với nhau trên bản đồ. Bạn có thể viết vĩ độ và kinh độ bằng cách dùng đơn vị là độ, phút, giây hoặc số thập phân. Hãy cùng Trungkhithe tìm hiểu thêm về kinh độ vĩ độ, cách tính khoảng cách theo vĩ độ và kinh độ của Việt Nam trong bài viết dưới đây nhé!
Contents
Kinh độ vĩ độ là gì?
Vĩ độ và kinh độ là hai từ quen thuộc khi nói về địa lý. Nhưng nhiều người vẫn không biết rõ cách phân biệt chúng. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần xem xét về ý nghĩa của hai từ này.
Vĩ độ là gì?
Vĩ độ là một số để biết một nơi nào đó trên Trái đất hay các hành tinh khác nằm gần hay xa xích đạo. Vĩ độ được viết bằng chữ phi trong tiếng Hy Lạp là “φ”.
Vĩ tuyến là các đường thẳng nằm ngang trên bản đồ, chạy từ đông sang tây. Vĩ độ được tính bằng cách dùng góc từ 0° (xích đạo) đến 90° ở hai cực của Trái đất (Bắc cực và Nam cực). Độ dư vĩ là góc còn lại khi lấy 90° trừ đi vĩ độ.
Có thể hiểu vĩ tuyến là khoảng cách từ một nơi nào đó trên Trái đất tới trục của Trái đất theo hướng Bắc hoặc Nam. Nếu hai nơi có cùng vĩ độ thì chúng nằm trên một vĩ tuyến.
Kinh độ là gì?
Kinh độ là một số để biết một nơi nào đó trên Trái đất nằm ở phía đông hay phía tây của một đường thẳng gọi là kinh tuyến gốc. Kinh độ được viết bằng chữ lambda trong tiếng Hy Lạp là “λ”.
Kinh tuyến là các đường thẳng dọc trên bản đồ, chạy từ bắc xuống nam. Kinh độ được tính bằng cách dùng góc từ 0° (kinh tuyến gốc) đến +180° ở phía đông và -180° ở phía tây.
Mỗi độ kinh độ được chia làm 60 phút, mỗi phút lại được chia làm 60 giây. Ví dụ: kinh độ có thể viết là: 23° 27′ 30″ kinh đông. Có thể dùng số thập phân để viết chính xác hơn. Ví dụ: kinh độ có thể viết là: 23° 27,500′ kinh đông hoặc 23,45833° kinh đông. Có thể dùng số pi để viết góc theo radian. Ví dụ: kinh độ có thể viết là: π/8 kinh đông hoặc π/4 kinh tây.
1 vĩ độ bằng bao nhiêu km?
Một cách để biết được khoảng cách từ Bắc đến Nam trên Trái đất là dùng vĩ độ. Vĩ độ là góc giữa một điểm nào đó trên Trái đất và xích đạo. Một độ cung là đoạn thẳng nối hai điểm có cùng vĩ độ. Một độ cung có chiều dài là 111 km.
Nhưng không phải mọi vĩ độ đều có chiều dài như nhau. Vì Trái đất không phải là hình cầu hoàn hảo, mà có hình dạng giống như quả lê bị ép. Do đó, bán kính của Trái đất ở phía Bắc và Nam khác với bán kính ở phía Đông và Tây. Vì vậy, không thể nói chắc được 1 vĩ độ bằng bao nhiêu km.
Xem thêm:
Quỷ Môn Quan nằm ở đâu? Có mấy “Quỷ Môn Quan”
Bát Bửu Phật Đài – Chùa Phật Cô Đơn ở đâu? Sự tích về Chùa Phật Cô Đơn
Đập Tam Hiệp là gì và những điều thú vị không phải ai cũng biết
Kinh độ, vĩ độ của Việt Nam
Nếu bạn là người Việt Nam, bạn nên biết được vĩ độ và kinh độ của đất nước mình. Bạn sẽ thấy tự hào khi trả lời được câu hỏi về vị trí của Việt Nam trên bản đồ thế giới. Việt Nam là một quốc gia nằm ở bán đảo Đông Dương, thuộc Đông Nam Á, bên bờ biển Thái Bình Dương.
Việt Nam có biên giới trên đất liền dài 4.550 km, giáp với Trung Quốc ở phía Bắc, Lào và Cam-pu-chia ở phía Tây, biển Đông ở phía Đông.
Đây là một số thông tin về vĩ độ và kinh độ của Việt Nam:
Điểm cực Bắc của Việt Nam là cột cờ Lũng Cú, nằm trên núi Lũng Cú (hay còn gọi là núi Rồng), cao khoảng 1.470m so với mực nước biển, có tọa độ là 23°21’ vĩ Bắc, 105°18’ kinh Đông. Cột cờ Lũng Cú là biểu tượng của chủ quyền Tổ quốc. Thực ra, điểm cực Bắc của Việt Nam còn xa hơn cột cờ Lũng Cú khoảng 2km (ở tọa độ: 23°22’ vĩ Bắc, 105°20’ kinh Đông). Nhưng cột cờ Lũng Cú vẫn được coi là điểm cực Bắc của Việt Nam.
Điểm cực Đông của diện tích đất liền Việt Nam là Mũi Đôi, thuộc tỉnh Khánh Hòa. Mũi Đôi là nơi đón ánh nắng đầu tiên trên lãnh thổ Việt Nam (nếu tính trên diện tích phần đất liền). Mũi Đôi có độ kinh Đông 109°27’55” – xa hơn về phía Đông so với Mũi Điện (thuộc tỉnh Phú Yên) có độ kinh Đông 109°27’06”.
Điểm cực Tây của diện tích đất liền Việt Nam là A Pa Chải, thuộc xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên. A Pa Chải là nơi giao nhau của biên giới ba nước Việt – Lào – Trung. Tại A Pa Chải có một cột mốc biên giới hình tam giác, có ghi bằng ngôn ngữ Việt – Lào – Trung. Cột mốc này có tọa độ là 22°25’ vĩ Bắc, 102°11’ kinh Đông.
Điểm cực Nam của diện tích đất liền Việt Nam là Mũi Cà Mau, thuộc xã Đất Mũi, Ngọc Hiển, Cà Mau. Mũi Cà Mau cách thành phố Cà Mau khoảng hơn 100km về phía Tây. Tại Mũi Cà Mau có một khu du lịch có hai công trình đánh dấu vị trí của điểm cực Nam này. Đó là mốc tọa độ quốc gia (GPS 0001) và biểu tượng mũi Cà Mau có hình con tàu lướt sóng ra biển. Biểu tượng mũi Cà Mau có tọa độ là 8°37’30” vĩ Bắc và 104°43’ kinh Đông.
Bạn đã được học về vĩ độ và kinh độ là gì trong bài viết này. Bạn đã biết được cách tính khoảng cách theo vĩ độ và kinh độ, cũng như cách biểu diễn chúng bằng các đơn vị khác nhau. Bạn cũng đã biết được vĩ độ và kinh độ của các điểm cực của Việt Nam. Nhờ vậy, bạn có thể tự tin nói về vị trí của đất nước mình trên bản đồ thế giới khi có ai đó hỏi.
